Ba ngày sau cái chết của Gheorghiu-Dej tháng 3 năm 1965, Ceaușescu trở thành Thư ký thứ nhất Đảng Công nhân Romania. Một trong những hành động đầu tiên của ông là đổi tên đảng thành Đảng Cộng sản Romania, và tuyên bố đất nước là Cộng hoà xã hội Chủ nghĩa Romania chứ không phải Cộng hoà Nhân dân. Năm 1967, ông củng cố quyền lực khi trở thành Chủ tịch Hội đồng Nhà nước.

Ban đầu, Ceaușescu trở thành một nhân vật nổi tiếng ở Romania và cả ở Thế giới phương Tây, vì chính sách đối ngoại độc lập, thách thức quyền lực của Liên bang Xô viết. Trong thập niên 1960, ông chấm dứt sự tham gia tích cực của Romania trong Khối hiệp ước Warszawa (dù Romania vẫn chính thức là một thành viên); ông từ chối tham gia cuộc xâm lược Tiệp Khắc năm 1968 của các lực lượng Khối hiệp ước Warszawa, và công khai lên án mạnh mẽ hành động này. Dù Liên bang Xô viết tỏ thái độ khoan dung cho hành động cứng đầu của Ceaușescu, hành động dường như độc lập khỏi Moscow khiến Romania có vị thế một thành viên bất tuân bên trong Khối Đông Âu.

Năm 1974, Ceaușescu trở thành "Chủ tịch Romania", củng cố thêm nữa quyền lực của ông. Ông thực hiện một chính sách đối ngoại độc lập—ví dụ, năm 1984, Romania là một trong ba nước cộng sản (hai nước kia là Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa và Nam Tư) tham gia vào Olympics mùa hè năm 1984 tổ chức tại Hoa Kỳ. Tương tự, Romania là nước đầu tiên trong Khối Đông Âu có quan hệ chính thức với Cộng đồng châu Âu: một thoả thuận đưa Romania vào Hệ thống Tham khảo Chung của Cộng đồng được ký kết năm 1974 và một Thoả thuận về các Sản phẩm Công nghiệp được ký năm 1980. Tuy nhiên, Ceaușescu từ chối áp dụng bất kỳ một cải cách tự do nào. Quy trình phát triển của chế độ của ông đi theo con đường của Stalin vốn đã khởi đầu từ thời Gheorghiu-Dej. Sự chống đối quyền kiểm soát của Liên Xô của họ chủ yếu xảy ra do sự bực tức trước quá trình phi Stalin hoá. Cảnh sát mật (Securitate) duy trì kiểm soát chặt chẽ truyền thông và ngôn luận, và không khoan dung cho đối lập.

Bắt đầu từ năm 1972, Ceaușescu đưa ra một chương trình hệ thống hoá. Được coi như một con đường để xây dựng một "xã hội xã hội chủ nghĩa phát triển đa bên", chương trình phá huỷ, tái lập và xây dựng bắt đầu tại vùng nông thôn, nhưng lên tới đỉnh điểm với một nỗ lực tái lập toàn bộ hình ảnh thủ đô quốc gia. Hơn một phần năm vùng trung tâm Bucharest, gồm cả các nhà thờ và các công trình lịch sử, bị phá huỷ trong thập niên 1980, nhằm xây dựng lại thành phố theo kiểu của ông. Toà nhà Nhân dân ("Casa Poporului") tại Bucharest, hiện là Cung Nghị viện, là công trình hành chính lớn thứ hai thế giới, sau Lầu năm góc. Ceaușescu cũng có kế hoạch san bằng nhiều làng mạc để đưa những người nông dân vào các khối căn hộ trong các thành phố, như một phần của các chương trình "đô thị hoá" và "công nghiệp hoá" của ông. Một dự án phi chính phủ được gọi là "Sister Villages" tạo ra các liên kết giữa châu Âu và các cộng đồng Romania có thể đóng một vai trò trong việc cản trở các kế hoạch nàt.

Nghị định năm 1966

Năm 1966, chế độ Ceaușescu cấm tất cả hành động phá thai, và đưa ra chính sách riêng của mình nhằm tăng tỷ lệ sinh quá thấp - gồm loại thế đặc biệt lên tới mười đến hai mươi phần trăm thu nhập của đàn ông và phụ nữ không có con sau tuổi hai nhăm, dù có gia đình hay độc thân. Khả năng sinh sản thấp vì các lý do y tế không được xét ngoại lệ. Việc phá thai chỉ được phép trong những trường hợp người phụ nữ quá bốn hai tuổi, hay người mẹ đã có trên bốn (sau này là năm) con. Các bà mẹ phải có ít nhất năm con để được hưởng trợ cấp lớn, trong khi những bà mẹ có ít nhất mười con được Nhà nước Romania gọi là các bà mẹ anh hùng; ít người phụ nữ muốn có danh hiệu này, trung bình một gia đình Romania thời cộng sản có hai tới ba con (xem Nhân khẩu Romania).[6] Hơn nữa, một số lượng khá lớn phụ nữ hoặc chết hay bị tàn tận trong những vụ phá thai lậu.[7]

Chính phủ cũng tìm cách làm giảm mức ly hôn ngày càng tăng bằng cách khiến nó trở nên rất khó khăn - nghị định quy định một cuộc hôn nhân chỉ được chấm dứt trong những trường hợp đặc biệt. Tới cuối thập niên 1960, dân số bắt đầu tăng lên, cùng với độ là sự tăng trưởng nghèo đói và vô gia cư (trẻ em đường phố) tại các vùng đô thị. Đổi lại, các vận đề mới phát sinh cùng tình trạng bỏ rơi trẻ em không kiểm soát, làm tăng số trẻ mồ côi (Xem Cighid) và tạo điều kiện cho bệnh dịch AIDS phát triển hồi cuối thập niên 1980 - do chế độ từ chối công nhận sự tồn tại của bệnh dịch này, và không muốn tiến hành bất kỳ một ca xét nghiệm HIV nào.[8]

Luận cương tháng 7

Kim Nhật Thành cùng Nicolae Ceaușescu tại Bắc Triều Tiên năm 1971

Ceaușescu đã đến thăm Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa, Bắc Triều Tiên và Bắc Việt Nam năm 1971 và bị ấn tượng bởi mô hình cứng rắn ông thấy tại đó. Ông rất quan tâm tới ý tưởng chuyển đổi toàn bộ quốc gia đang được thực hiện bởi Đảng Công nhân Triều Tiên và cuộc Cách mạng Văn hoá của Trung Quốc. Ngay sau khi về nước, ông bắt đầu học theo hệ thống của Bắc Triều Tiên, bị ảnh hưởng bởi triết lý Juche của Chủ tịch Bắc Triều Tiên Kim Nhật Thành. Những cuốn sách về Juche của Bắc Triều Tiên được dịch sang tiếng Romania và được phân phát rộng rãi trong nước. Ngày 6 tháng 7 năm 1971, ông phát biểu trước Uỷ ban Hành pháp của Đảng Cộng sản Romania. Bài phát biểu kiểu Maoist này, sẽ được gọi là Luận cương tháng 7, có chứa mười bảy đề xuất. Trong số đó có: liên tục tăng cường "vai trò lãnh đạo" của Đảng; cải tiến hoạt động giáo dục về Đảng và phổ biến chính trị vào quần chúng; sự tham gia của thanh niên vào các dự án xây dựng lớn như một phần của "hành động yêu nước" của họ; tăng cường giáo dục chính trị ý thức hệ tại các trường học và trường đại học, cũng như trong các tổ chức của trẻ em, thanh niên và sinh viên; và mở rộng tuyên truyền chính trị định hướng các chương trình phát thanh và truyền hình theo mục đích này, cũng như tại các nhà xuất bản, các rạp hát và rạp chiếu phim, opera, ballet, các hiệp hội nghệ sĩ, khuyến khích một nhân vật "chiến binh, cách mạng" trong sáng tác nghệ thuật. Sự giải phóng năm 1965 bị lên án và một danh sách sách và tác giả bị cấm được tái lập.

Luận cương đã báo trước sự khởi đầu của một cuộc "cách mạng văn hoá nhỏ" tại Romania, tung ra một cuộc tấn công kiểu chủ nghĩa Stalin mới chống lại sự tự chủ văn hoá, tái khẳng định các cơ sở ý thức hệ cho văn học mà, trong lý thuyết, Đảng đã rất khó khăn để từ bỏ. Dù được giới thiệu trong hình thức "Chủ nghĩa xã hội Nhân đạo", trên thực tế Luận cương đánh dấu sự quay trở lại của Chủ nghĩa hiện thực Xã hội chủ nghĩa chặt chẽ, và tấn công vào tầng lớp trí thức không thích hợp. Sự đồng nhất tư tưởng chặt chẽ trong con người và khoa học xã hội được đặt lên hàng đầu. Năng lực và mỹ học bị thay thế bởi tư tưởng; những nhà chuyên môn bị thay thế bởi những kẻ tuyên truyền; và văn hoá một lần nữa lại trở thành phương tiện tuyên truyền ý thức hệ chính trị.

Cuộc đào tẩu của Pacepa

Ceaușescu với Lãnh đạo Đông Đức Erich Honecker ở Đông Berlin

Năm 1978, Ion Mihai Pacepa, một thành viên cao cấp của lực lượng cảnh sát mật (Securitate) Romania, đào tẩu sang Hoa Kỳ. Là một vị tướng 2 sao, ông là nhân vật đào tẩu cấp cao nhất từ Khối Đông Âu trong lịch sử cuộc Chiến tranh Lạnh. Cuộc đào tẩu của ông là một cú đấm mạnh vào chế độ, buộc Ceaușescu phải xem lại toàn bộ lực lượng này. Cuốn sách năm 1986 của Pacepa, Red Horizons: Chronicles of a Communist Spy Chief (ISBN 0-89526-570-2), được cho là đã phơi bày các chi tiết về chế độ của Ceaușescu, như cộng tác với những kẻ khủng bố Ả Rập, gián điệp trên diện rộng về công nghiệp Hoa Kỳ và thực thi các nỗ lực nhằm thu hút ủng hộ chính trị của phương Tây. Sau vụ đào tẩu của Pacepa, nước này bắt đầu trở nên cô lập hơn và phát triển kinh tế cũng giảm sút. Cơ quan tình báo của Ceaușescu bắt đầu trở thành mục tiêu thâm nhập mạnh của các cơ quan tình báo nước ngoài và ông bắt đầu mất quyền điều khiển đất nước. Ông đã nhiều lần tìm cách tái tổ chức nhằm loại bỏ những cộng tác viên cũ của Pacepa, nhưng không thành công.

Nợ nước ngoài

Một poster tuyên truyền trên những con phố thủ đô Bucharest, 1986

Dù sự cai trị ngày càng độc đoán của ông, sự độc lập chính trị của Ceaușescu khỏi Liên bang Xô viết và những lời tuyên bố chống lại cuộc xâm lược Tiệp Khắc năm 1968 đã thu hút được sự chú ý của các cường quốc phương Tây, những nước trong một thời gian ngắn đã tin rằng ông là một người chống Xô viết và hy vọng tạo ra một sự phân ly trong Khối hiệp ước Warszawa thông qua việc cung cấp tài chính cho ông. Ceaușescu không nhận ra rằng tiền không phải luôn luôn có. Ceaușescu có thể vay nhiều (hơn $13 tỷ) từ phương Tây để cung cấp cho các chương trình phát triển kinh tế, nhưng những khoản vay này cuối cùng đã tàn phá tình hình tài chính trong nước. Trong một nỗ lực nhằm giải quyết vấn đề, Ceaușescu quyết định trừ tiệt các khoản nợ nước ngoài của Romania. Ông tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý và tìm cách thay đổi hiến pháp, thêm vào một điều khoản cấm Romania nhận các khoản vay từ nước ngoài trong tương lai. Kết quả trưng cầu dân ý hầu như toàn bộ là "đồng ý".

Trong thập niên 1980, Ceaușescu ra lệnh xuất khẩu hầu hết sản phẩm nông nghiệp và công nghiệp của Romania nhằm chi trả các khoản nợ. Kết quả là sự thiếu hụt trong nước khiến cuộc sống của những người dân Romania trở thành một cuộc đấu tranh sinh tồn bởi thực phẩm bị phân phối và nhiên liệu sưởi ấm, gas và điện bị quản lý. Trong thập niên 1980, tiêu chuẩn sống ngày càng suy giảm, đặc biệt là số lượng và chất lượng thực phẩm cũng như hàng hoá trong các cửa hàng. Sự giải thích chính thức là đất nước đang chi trả các khoản nợ và người dân đã chấp nhận khó khăn, tin tưởng rằng nó chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và chỉ với những mặt hàng cơ bản.

Khoản nợ được thanh toán hết vào mùa hè năm 1989, một thời gian ngắn trước khi Ceaușescu bị lật đổ, nhưng việc xuất khẩu mạnh tiếp tục diễn ra tới khi cuộc cách mạng diễn ra vào tháng 12.

Căng thẳng

Tem kỷ niệm ngày sinh lần thứ 70 của Nicolae Ceaușescu, 1988

Tới năm 1989, Ceaușescu đã có những dấu hiệu hoàn toàn chối bỏ thực tế. Trong khi cả đất nước đang trải qua thời gian cực kỳ khó khăn với những hàng dài người trước các cửa hàng thực phẩm rỗng không, ông thường xuất hiện trên đài truyền hình nhà nước trong các cửa hàng đầy ắp thức ăn, tới thăm những lễ hội thực phẩm và nghệ thuật lớn nơi người dân mang tới cho ông những lại thực phẩm ngon lành và ca ngợi thành tựu "tiêu chuẩn sống cao" đạt được dưới quyền cai trị của ông. Những đội cung cấp thực phẩm sẽ lấp đầy các cửa hàng trước khi ông đến, và thậm chí những chú bò được nuôi nấng tử tế sẽ được chở đi khắp nước để tham gia vào các cuộc thăm viếng các nông trang của ông. Các mặt hàng chủ lực như bột mì, trứng, bơ và sữa rất khó kiếm và hầu hết mọi người bắt đầu phải phụ thuộc vào mảnh vườn nhỏ của mình trong những mảnh sân khu tập thể hay tại vùng nông thôn để sống. Cuối năm 1989, những buổi phát sóng hàng ngày trên TV có cách danh sách CAPs (kolkhozes) với những con số thu hoạch được cho là kỷ lục, trái ngược hoàn toàn với sự thiếu hụt mà người dân thường Romania đang trải qua ở thời điểm ấy.

Một số người, tin rằng Ceaușescu không biết về điều đang diễn ra trong nước, tìm cách trao cho ông những lá thư thỉnh nguyện và phàn nàn trong các chuyến viếng thăm vùng nông thôn của ông. Tuy nhiên, mỗi lần có một lá thư, ông lại chuyển nó lập tức cho các thành viên đội an ninh. Việc Ceaușescu có đọc bất kỳ lá thư nào hay không vẫn là điều chưa được biết. Theo những lời đồn đại ở thời ấy [ai nói?] những người muốn trao thư trực tiếp cho Ceaușescu đều có nguy cơ bị trừng phạt bởi cảnh sát mật Securitate. Mọi người rất chán nản trong việc này và nói chung xuất hiện cảm giác rằng mọi thứ đang rất tồi tệ.